Christus en de alchemie van de emoties

We kunnen emoties gaan zien als boodschappers uit de diepte van onze ziel die verschijnen in het licht van onze aandacht.

Don’t shoot the messenger!

We kunnen de emoties zien als kinderen die tot ons komen in een gedaante die niet altijd aantrekkelijk is. Wanneer wij deze kinderen liefdevol en zonder oordeel optillen en in onze armen wiegen, dan komen zij tot rust. En in deze rust transformeren zij als liefdekracht van Christus in ons.

Laat de kinderen tot mij komen.

Merk op dat het hier gaat om de emotie zelf, en niet om de aanleiding voor de emotie. Als iemand mij bedreigd heeft en ik nadien nog vol emoties ben dan kan keur ik met het verwelkomen van de emotie NIET de bedreiging goed.

Gedachten ontkoppelen. Wanneer wij emoties willen opnemen dan is er verzet daartegen door onze gedachten. Emoties hebben een wolk van gedachten om zich heen die de emotie in stand houden. Bij het opnemen van een emotie maak je alle bijbehorende gedachten los, je ontkoppelt deze gedachten van de emotie. De gedachten zijn van vroeger en hebben nu geen functie meer. De emotie zelf is een energie die bevrijd wil worden door jou. De beweging is dan: emotie beseffen, gedachten en voorstellingen loskoppelen, emotie en haar energie opnemen en daarmee transformeren naar levensenergie.

Dit geldt niet alleen voor emoties uit het verleden maar ook voor emoties vanuit wat er nu van buiten op je afkomt. Er is een film waarin een jonge zwarte man onder valse voorwendselen wordt meegelokt naar een eiland. Daar blijkt dat hij onderdeel is van een jachtpartij waarbij hij wordt opgejaagd. Je ziet hem angstig en buiten adem door veld en bos rennen. Totdat hij tegen een boom gaat zetten en hardop en krachtig zegt: “Denk, denk, denk!”. Daarmee kan hij zijn angst voorstellingen loskoppelen van zijn angst emotie en de angst emotie opnemen en daarmee omvormen dat een jager emoties.

Emotie is energie. Bij een emotie die je vermogens doen afnemen kun je door het loskoppelen van de bijbehorende emotie gedachten en voorstellingen de emotie transformeren naar een kracht gevend gevoel zoals moed en zacht-moedigheid en blij-moedigheid. Dezelfde energie die eerst zorgde voor afnemend vermogen werkt nu als toenemend vermoegen. Afnemend vermoegen ervaren wij als vormen van droefheid (angst, verdriet, boosheid) en toenemend vermogen ervaren wij als vormen van blijheid (vreugde, speelsheid, zijn hebben, voldoening, liefde).

Werken met de Christus-kracht. Het evangelie van Johannes kent zeven ‘Ik ben’-uitspraken:

  1. het brood dat leven geeft (Johannes 6:35) 
  2. het licht van de wereld (Johannes 8:12) 
  3. de deur voor de schapen (Johannes 10:9) 
  4. de goede herder (Johannes 10:11) 
  5. de opstanding (Johannes 11:25-26) 
  6. de weg, de waarheid en het leven (Johannes 14:6) 
  7. de ware wijnstok (Johannes 15:1-2)

Dit is wat Christus over zichzelf zei tijdens zijn leven. Over zijn leven na de opstanding zei hij: “ik zal altijd bij u zijn, ik in u en u en mij”.

Christus in mij is niet een poppetje ergens in mij, maar een kracht die de essentie van mij is, en die ik in wezen ben..

Achter elk van de zeven ‘Ik ben’ uitspraken kun je dan zetten: ‘voor mijn ziel en de ziel van de ander’.

Bijvoorbeeld: ik ben de goede herder voor mijn ziel en de deur voor de schapen in mijn ziel en het brood dat leven geeft aan mijn ziel. En zo meer.

Zachtmoedig omgaan met emoties helpt. In vrijwel alle religieuze, spirituele en filosofische stromingen worden er wegen en methodes beschreven voor het reinigen van de ziel. Deze kunnen voor enkele mensen hun betekenis hebben. In mijn ervaring bestaat het gevaar dat je jouw eigen ziel gaat zien als een object, zoals je keuken, dat je kunt reinigen. Maar dat is een grote misvatting. Jouw ziel is een levend wezen dat je eigenlijk nauwelijks echt kent. En voor de werking van Christus in jou ben je volkomen één met je ziel. Er is niet ik en mijn ziel maar enkel ik in mijn ziel. Let wel, ik niet als een sturend poppetje ergens in mijn ziel, maar ik in elke beweging van mijn ziel. Of dat nu gedachten, ervaringen, emoties, gevoelens, verlangens of wilsimpulsen zijn. Je ik is ook in al je ziele vermogens, in elke vezel van je lichaam.

En dat alles vraagt om een grote liefdevolle zachtmoedigheid in je omgang met jouw emoties die de tranen van je ziel zijn.

Ik als handeling. We spreken en denken vaak over ons ik als ‘iets’, een entiteit. Maar het ik is handeling. Christus heeft in de zaligpredikingen heel helder laten zien wat ik is, en daarmee ook het leven vanuit de Christus-kracht.

Mattheüs 5:3–12

3 Zalig zijn de armen van geest, want van hen is het Koninkrijk der hemelen.

4 Zalig zijn zij die treuren, want zij zullen vertroost worden.

5 Zalig zijn de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde beërven.

6 Zalig zijn zij die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden.

7 Zalig zijn de barmhartigen, want aan hen zal barmhartigheid bewezen worden.

8 Zalig zijn de reinen van hart, want zij zullen God zien.

9 Zalig zijn de vredestichters, want zij zullen Gods kinderen genoemd worden.

10 Zalig zijn zij die vervolgd worden om de gerechtigheid, want van hen is het Koninkrijk der hemelen.

11 Zalig bent u als men u smaadt en vervolgt, en door te liegen allerlei kwaad tegen u spreekt, omwille van Mij.

12 Verblijd en verheug u, want uw loon is groot in de hemelen, want zo hebben ze de profeten vervolgd die er vóór u geweest zijn.

Deze zaligpredikingen verwijzen niet naar de toekomst en de hemel is ook geen plaats waar je naar toegaat. Het gaat hier om de essentie van wat wij zijn en dat is altijd relatie, beweging. Of anders gezegd: wij zijn geen zelfstandig naamwoord maar een werkwoord, geen entiteit maar worden, geen verbinding maar verbinden.

Zalig zijn de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde beërven. Wanner wij zachtmoedig worden, met de nadruk op worden, en in dit worden onze emoties zacht opnemen dan beërven wij de aarde. Dat wil zeggen: dan wordt de aarde, alles wat grond en grondslag is, ons deel. De emotie veranderd dan in liefde. Liefde niet enkel als gevoel maar als de essentie van onze ziel.

Zachtmoedigheid als levenspraxis. Beschouw wat ik aan het begin van dit artikel schreef niet als methode of weg, maar als een inspirerend beeld. Je mag mijn beeld gebruiken, maar het is goed om je eigen beeld te zoeken. Probeer het opkomen van een emotie te beseffen en kijk dan zo onbevangen en zachtmoedig als op dat moment mogelijk is, 10 tot 20 seconden naar de emotie. In mijn beeld doe je dat met de voorstelling dat de emotie als een klein kind in je armen ligt. Laat het beeld daarna weer los. En probeer het na een korte (minuten) of langere (uren) tijd opnieuw.

Wij zijn ritmisch. Bedenk dat de zaligpredikingen, en ook zachtmoedigheid, een ritmische beweging zijn, van opnemen en loslaten. Zonder haast, zonder doel of verwachting. Enkel beweging, een zachte en tedere beweging die niet wil forceren.